Kijktip: Klassen
In Klassen belichten Ester Gould en Sarah Sylbing op fenomenale wijze kansenongelijkheid in het Nederlandse onderwijs. Een kijktip dus!
Lukt het scholen om het verschil te maken? Dat is de vraag waar Sarah Sylbing en Ester Gould in de zevendelige documentaireserie Klassen antwoord op proberen te vinden. Nu hoor ik je denken, verschil in wat dan precies? Het gaat erom of zij de onderscheidende factor kunnen zijn die kansenongelijkheid in het onderwijs tegengaat.
Wie, wat, waar?
Het decor van de serie is het diverse Amsterdam-Noord, een ‘stad naast de stad’. In de serie worden we meegenomen in het leven van meerdere hoofdpersonen die elk een unieke rol spelen in het narratief over kansenongelijkheid in het het onderwijs. We krijgen een kijkje in de klaslokalen, woonkamers en kantoren waar deze problematiek zich ontvouwt. Zo zien we Anyssa en Yunuscan, beide 10 jaar oud als ze in 2019 aan het laatste jaar van de basisschool beginnen. Ondanks een thuissituatie die voor beiden niet optimaal is, werken ze hard voor een mooi schooladvies. Maar de vraag is of ze, gewapend met ‘slechts’ een gezonde portie motivatie en steun van juffen Jolanda en Astrid, hun volle potentie waar kunnen maken.
De andere kant van deze medaille wordt onder andere duidelijk wanneer we de vijftienjarige Evy ontmoeten. Sinds zij op een vwo-plus school zit, gaat ze gebukt onder enorme prestatiedruk. Haar drang om tot het uiterste te gaan voor goede cijfers en optimale inzet wordt haar soms echt even teveel. Maar, in haar eigen woorden: tijd voor een mental breakdown heeft ze niet.
Kansenongelijkheid in het onderwijs
Naast leerlingen en docenten komen ook een aantal bestuurders in de serie aan bod. Het is voornamelijk wethouder van onderwijs, armoede en inburgering, Marjolein Moorman (PvdA), die een sterke indruk achterlaat. Zij voert een vurige strijd voor kansengelijkheid in het onderwijs. Deze brengt haar - en zo ook de kijker - van onthullende gesprekken met middelbare scholieren tot aan prestigieuze scholen in Engeland. Moorman spreekt onder andere haar ongenoegen uit over het hoog aangeschreven schooladvies op de basisschool dat leerlingen veel te vroeg een bepaalde richting op stuurt. Veel leerlingen krijgen hierdoor een te laag of juist een te hoog advies. De oplossing volgens de wethouder: pas in de derde klas van de middelbare school een definitief advies geven voor vmbo, havo of vwo. Op die manier krijgen kinderen langer de tijd om hun talenten te ontwikkelen.
Klassen laat de schrijnende strijd zien voor gelijke kansen in het onderwijs. Aan de ene kant, de leerlingen die met zulke lage verwachtingen te maken krijgen, dat ze in een ‘prison of low expectations’ terecht komen en hun potentie niet waarmaken. Aan de andere kant, de basis- en middelbare scholieren die vanwege hoge verwachtingen juist extreem veel druk en stress ervaren. Leerlingen die huilen omdat een “havo/vwo” advies te laag zou zijn. Deze kloof tussen beide kanten zien we in de één na laatste aflevering aanzienlijk groter worden. We maken mee hoe de Covid-19 pandemie de scholen, leerlingen en ouders steeds meer in zijn greep houdt. En hoewel het virus niet discrimineert, zorgen financiële- en thuisomstandigheden wel degelijk voor grote verschillen in de ontstane leerachterstanden.
Wat opvalt, is dat er bij de kijker veel ruimte wordt vrijgelaten om een eigen interpretatie van en mening over de beelden te vormen. Natuurlijk, we worden erg op het hart gedrukt dat de strijd voor kansengelijkheid in het onderwijs geen makkelijke is. Maar dankzij de complexiteit van de problematiek en de uiteenlopende getoonde perspectieven, kunnen we een eenvoudige oplossing wel vergeten.
TMI x Klassen
De confronterende uitdieping van kansenongelijkheid in het onderwijs in de serie raakt TMI’ers. Mede naar aanleiding van Klassen voelen ook wij de drang om onderdeel uit te maken van de oplossing voor de benoemde problematiek. Een aantal TMI’ers hebben zo deelgenomen aan digitale Klassen meetups, om met gelijkgestemden uit het hele land door te praten. Om een betere grip te krijgen op deze problematiek en hier een eigen mening over te vormen, zul je je toch echt zelf aan alle 7 afleveringen van Klassen moeten wagen. Naar onze mening dus absoluut de moeite waard!