Digitale geletterdheid in het onderwijs

Digitale geletterdheid is geen extra vak, maar een fundament van toekomstbestendig onderwijs. Voor Generatie Alpha is online geen tweede wereld, het ís hun wereld. Daarom hebben jongeren recht op vaardigheden die hen weerbaar maken in een digitale samenleving: kritisch denken, creatief handelen en verantwoord gebruik van technologie.

Waarom digitale geletterdheid nodig is

In elke klas speelt het: leerlingen die na twaalf uur schermtijd uitgeput binnenkomen. Filmpjes die paniek zaaien en later nep blijken. Chatgroepen vol geweld of illegale content. Soms zelfs doxing, waarbij persoonlijke gegevens online worden misbruikt.

Digitale geletterdheid helpt jongeren overeind te blijven. Ze leren kritisch kijken, grenzen bewaken en elkaar beschermen. Zo houden ze grip op een wereld vol prikkels en kiezen ze hun eigen koers.

Digitale geletterdheid concreet

Digitale geletterdheid wordt pas tastbaar als je het terugbrengt naar concrete leerdoelen. Geen vage termen, maar vaardigheden die leerlingen vandaag al nodig hebben. Daarom hebben we de kerndoelen vertaald naar praktische zinnen die docenten direct kunnen gebruiken in hun lessen. Hieronder vind je 15 voorbeelden die als fundament kunnen dienen voor elk leerjaar en elk vak.

Ik kan reflecteren op mijn eigen digitale gedrag en daarvan leren

Ik kan uitleggen welke kansen en risico’s nieuwe technologie met zich meebrengt

Ik kan creatief digitale middelen inzetten om ideeën of verhalen te delen

Ik kan samenwerken met anderen door gebruik te maken van digitale middelen

Ik kan bewust kiezen hoe ik mezelf online presenteer

Ik kan uitleggen hoe digitale technologie mijn dagelijks leven beïnvloedt

Ik kan praten over de goede en slechte kanten van altijd online zijn

Ik kan strategieën gebruiken om gezond te blijven bij het gebruik van digitale apparaten.

Ik kan basis programmeer-functies gebruiken in mijn programma

Ik kan een digitaal product plannen, maken en evalueren

Ik kan AI-systemen herkennen en hun toepassingen benoemen

Ik kan een simpel onderzoek doen met data om een vraag te beantwoorden

Ik kan veilige websites en apps herkennen door te letten op beveiligingssignalen

Ik kan kritisch online bronnen evalueren

Ik kan voorbeelden noemen van digitale systemen gebruikt in scholen, winkels, en door de overheid.

Deze leerdoelen maken digitale geletterdheid concreet en haalbaar. Ze geven houvast aan docenten en zorgen dat leerlingen stap voor stap groeien in hun digitale vaardigheden. We hebben overigens nog veel meer doelen, maar dit is een greep uit onze concretisering. TMI levert hierbij niet alleen de leerdoelen, maar ook het lesmateriaal, de training en de begeleiding om dit in de praktijk te brengen. Zo wordt digitale geletterdheid geen losse module, maar een doorlopende leerlijn die écht het verschil maakt.

In september 2025 heeft SLO de vier bekende domeinen teruggebracht naar drie conceptkerndoelen:

Deze drie conceptkerndoelen vervangen het eerdere vierdomeinenmodel en vormen samen negen conceptkerndoelen die richting geven aan het onderwijs in digitale geletterdheid.

Praktische kennis en vaardigheden

Leerlingen ontwikkelen functionele kennis van digitale systemen, media en informatie. Ze leren veilig omgaan met technologie, begrijpen de werking van digitale systemen en verkennen het gebruik van data en artificiële intelligentie (AI).

Ontwerpen en maken

Leerlingen gebruiken digitale technologie om producten te creëren. Ze passen strategieën toe bij het ontwerpen en programmeren, en ontwikkelen computationele denkvaardigheden.

De gedigitaliseerde wereld

Leerlingen reflecteren op de invloed van digitale technologie op henzelf, anderen en de samenleving. Ze maken weloverwogen keuzes bij het gebruik van digitale media en begrijpen de maatschappelijke impact van technologie.

Veelgestelde vragen

Heb je nog vragen? Hieronder vind je een aantal veelgestelde vragen over onze werkwijze, het aanbod en hoe we samenwerken met scholen. Staat jouw vraag er niet tussen? Neem gerust contact met ons op — we helpen je graag verder.

Waarom is een werkgroep nuttig bij digitale geletterdheid?

Een werkgroep met vertegenwoordigers van verschillende afdelingen creëert draagvlak én bundelt kennis. Digitale geletterdheid raakt meerdere vakken en domeinen, dus samenwerking is cruciaal. TMI helpt de groep om samenhang te vinden tussen losse initiatieven en een gezamenlijke visie te formuleren. Zo wordt de werkgroep een motor van verandering in plaats van alleen een denktank. Bovendien zorgt het inrichten van een werkgroep ervoor dat de kennis over digitale geletterdheid breed wordt verankerd binnen de school. Als de verantwoordelijkheid bij slechts één persoon ligt, kan het project bij diens vertrek als een kaartenhuis in elkaar vallen. Een werkgroep garandeert dat de opgebouwde kennis en expertise duurzaam geborgd blijft in de organisatie. Daarbij zorgt TMI voor kennisoverdracht, zodat de werkgroep zelf intern docenten kan helpen en opleiden. Dit stelt de school in staat om bij te blijven met de vele toekomstige digitale ontwikkelingen, wat essentieel is voor een dynamisch onderwijslandschap.

Wat houdt ondersteuning van een werkgroep in?

TMI begeleidt de werkgroep die zich bezighoudt met bijvoorbeeld digitale geletterdheid, professionalisering of een onderwijsvernieuwing. We zorgen voor structuur in vergaderingen, bewaken de voortgang en brengen expertise in. De werkgroep krijgt concrete formats en opdrachten, zodat ideeën niet blijven hangen maar omgezet worden in keuzes en actiepunten richting de hele school.

Wat gebeurt er na afloop van het implementatietraject?

Het doel is juist dat jullie ons uiteindelijk niet meer nodig hebben. Na afloop staan de belangrijkste zaken, visie, leerlijn, geschoolde docenten, als een huis. Jullie team heeft dan voldoende kennis en vertrouwen om zelfstandig verder te gaan. Uiteraard blijft TMI op de achtergrond beschikbaar voor eventuele vragen of een update-training, maar de school kan op eigen kracht door.

Hoe draagt digitale geletterdheid bij aan het profiel van onze school?

Scholen die digitalisering omarmen, profileren zich als modern en toekomstgericht. Door digitale geletterdheid een vaste plek te geven, laat je zien dat je oog hebt voor 21e-eeuwse vaardigheden en de leefwereld van leerlingen. Dit kan helpen om nieuwe leerlingen en ouders aan te trekken en het imago van de school te versterken als innovatief en vooruitstrevend.

Hoe creëert TMI draagvlak onder docenten en medewerkers?

We betrekken het hele team bij de veranderingen. TMI organiseert inspiratiesessies en docentenworkshops om urgentie en enthousiasme te kweken. Door samen met docenten doelen te formuleren en successen te vieren, voelen zij zich eigenaar van de verandering. Deze mensgerichte aanpak zorgt ervoor dat digitale geletterdheid niet als “moetje” voelt, maar als iets waar iedereen achter staat.

Hoe helpt TMI bij het implementeren van digitale geletterdheid op school?

TMI begeleidt scholen stap voor stap bij het verankeren van digitale geletterdheid. We starten met jullie visie en ambities en vertalen die naar een praktisch plan. Denk aan het vormen van een werkgroep, het trainen van docenten en het opstellen van een leerlijn op maat. Door deze integrale aanpak ontstaat er draagvlak binnen het team en wordt digitale geletterdheid duurzaam onderdeel van het onderwijs.

Voor welke leeftijden is het aanbod geschikt?

Het lesmateriaal is ontwikkeld voor het primair en voortgezet onderwijs, met speciale modules voor o.a. ISK en Generatie Alpha.

Hoe ziet een samenwerking er in de praktijk uit?

Scholen kunnen kiezen voor losse workshops, structurele lesprogramma’s of een volledig partnertraject met les, training en advies.

Hoelang duurt een implementatietraject op maat?

Dat verschilt per school en hangt af van jullie doelen. Enkele scholen boeken al binnen een paar maanden resultaat met kleine workshops en nieuw beleid, terwijl grotere trajecten (bijvoorbeeld een complete leerlijn invoeren) een jaar of langer kunnen duren. We stemmen de duur af op jullie tempo: liever stapsgewijs of juist versneld, TMI past zich aan zodat het traject haalbaar is voor het team. Het doel is dat wij niet meer nodig zijn.