Waarom is het belangrijk dat scholen aandacht besteden aan digitale geletterdheid?
Digitale geletterdheid bevat thema's die in het 21e-eeuwse onderwijs enorm belangrijk zijn! Daarom geven wij bij TMI | Digitale geletterdheid hierover les.
Al heel lang vinden we in Nederland dat lezen, schrijven en rekenen essentiële vaardigheden zijn om goed te functioneren in de maatschappij. Daarom zijn kinderen al sinds 1900 wettelijk verplicht om naar school te gaan. In de gedigitaliseerde wereld van vandaag is lezen en rekenen echter niet meer voldoende om goed te functioneren in de maatschappij: we hebben ook digitale vaardigheden nodig. Als we kinderen en jongeren klaar willen maken voor de wereld van morgen, moeten we hen leren op een verstandige en effectieve manier om te gaan met de mogelijkheden die het internet hen biedt.
Geen natuurtalenten
Kinderen zijn geen natuurtalenten online. Integendeel: hoewel ze een groot deel van hun leven online doorbrengen, weten ze vaak niet goed waar ze mee bezig zijn. Lange tijd werd gedacht dat kinderen die opgroeien met digitale technologie digital natives zijn: omdat ze van jongs af aan vertrouwd zijn met digitale technologie zouden ze er zonder enig onderwijs en op eigen intuïtie mee om kunnen gaan. Dat blijkt niet zo te zijn: weten hoe je iets gebruikt is iets anders dan begrijpen hoe het werkt. Veel kinderen weten bijvoorbeeld prima de weg op sociale media als Snapchat, Instagram en TikTok. Ze hebben echter geen idee waar de foto’s die ze van zichzelf verspreiden allemaal terechtkomen, welke gegevens er van hen bekend zijn, hoe cybercriminaliteit werkt, en hoe je kunt bepalen of informatie betrouwbaar is. Dat moeten we kinderen leren, net zoals we ze moeten leren lezen en schrijven.
Kinderen zelf vinden dat het met hun digitale geletterdheid wel goed zit: ze geven zichzelf gemiddeld een 7,4 volgens een onderzoek van Kennisnet. Daarmee overschatten ze zichzelf, zo stellen de onderzoekers. Op de toets die zij afnamen scoorden vooral VMBO’ers zeer laag, maar ook HAVO/VWO-leerlingen hadden op de test maar iets meer dan de helft van de vragen goed. Kinderen bleken onder andere moeite te hebben met het zoeken van informatie op internet, en het bepalen of die informatie betrouwbaar is. Ook docenten vinden over het algemeen dat hun leerlingen onvoldoende digitaal geletterd zijn: volgens de ‘monitor digitale geletterdheid’ (2019) geven ze hun leerlingen gemiddeld slechts een 4,9.
In hun dagelijks leven vinden veel jongeren het moeilijk om op een goede manier met bijvoorbeeld social media om te gaan. Zo geeft 32% van de jongeren aan dat sociale media een negatief effect hebben op hun concentratievermogen, en 20% dat sociale media hun schoolprestaties negatief beïnvloeden.
Alle kinderen digitaal geletterd
Alle leerlingen hebben het recht om onderwijs te krijgen in digitale geletterdheid - ze moeten immers allemaal de kans krijgen goed te functioneren in de maatschappij. Sommige kinderen worden door hun ouders begeleid bij hun leven online, maar veel ook niet. Om alle kinderen digitaal geletterd te maken, moet dit onderwijs structureel op scholen aangeboden worden. Deze noodzaak wordt ook vanuit de overheid erkend, en daarom wordt digitale geletterdheid vanaf 2023 verplicht onderdeel van het nieuwe curriculum.
Heb je deze kennis als school nog niet in huis? De eenvoudigste manier om daar iets aan te doen is externe expertise in huis halen. Met onze projectweken en workshops werken wij intensief met leerlingen aan hun digitale vaardigheden. We denken met ze na over essentiële onderwerpen als wat er met hun gegevens gebeurt, hoe je bepaalt of informatie betrouwbaar is, en hoe cybercriminelen te werk gaan. Daarnaast gaan leerlingen zelf aan de slag, en werken daarbij aan de meer technische kant van digitale geletterdheid. Voor docenten die in hun lessen meer met digitale geletterdheid willen doen bieden wij trainingen aan.