“Leren over veilig online actief zijn: daar kan een school veel in betekenen”
Digitale media zijn overal. Niet alleen in de samenleving, maar ook op school. Daarom is lesgeven over digitale geletterdheid zo belangrijk!
Het gebruiken van digitale media is niet alleen enorm populair; het is ook een interessant onderzoeksgebied. Al zijn er niet zoveel Nederlandse experts op dit wetenschappelijk gebied. En dat terwijl veilig en verantwoord omgaan met digitale media volgens Dr. Ina Koning juist zo belangrijk is.
Koning is universitair docent aan de Universiteit Utrecht, waar haar focusgebied Dynamics of Youth is. Ze heeft veel onderzoek gedaan naar het alcoholgebruik onder pubers en de rol die ouders daarbij spelen. Maar in recent onderzoek richt ze zich vooral op het sociale mediagebruik binnen het gezin.
Het interview met Ina Koning heeft telefonisch plaatsgevonden, terwijl ze in de auto op weg was naar een meeting met collega’s van de universiteit.
‘Drink nou even een biertje’
In een eerder artikel op onze TMI-blogpagina hebben we het al kort gehad over de belangrijke rol die media innemen in het familieleven. Vooral omdat het gebruik van digitale media – in vergelijking met de televisie – voor ouders moeilijk te controleren is. “Je kunt er als ouders niet omheen dat je kinderen digitale media gebruiken”, benadrukt Koning. “Maar hoe kun je je kinderen daar het best in begeleiden? Om ze wel de voordelen te laten ervaren, maar de risico’s – zoals een verslaving of sociale isolatie – juist zo klein mogelijk te maken.”
Dit is precies waar het nieuwste project van Koning (het ‘Digital Family’-project) over gaat. In deze studie doet ze onderzoek naar het sociale mediagebruik in het gezin. De eerste meting vindt nu plaats en het idee is dat er 250 gezinnen meedoen. “We vragen ze zowel een vragenlijst in te vullen als een app te installeren om meer het objectieve telefoongebruik te kunnen meten.”
Eerder bestudeerde Koning het eigenbelang van ouders bij het online actief zijn van hun kinderen, wat een relatief nieuw onderzoeksaspect is. “Bij het alcoholgebruik van kinderen, waar ik vroeger onderzoek naar heb gedaan, hebben ouders geen eigenbelang. Ze gaan dan niet zeggen: ‘Drink in godsnaam nou even een biertje; daar word je rustig van.’ Terwijl er bij het mediagebruik juist wel sprake is van eigenbelang van ouders.”
Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan wat tijd voor jezelf, of om dingen in het huishouden te doen, terwijl de kinderen achter de iPad of op TikTok zitten. Koning begrijpt dit verschijnsel helemaal: “Ik heb zelf ook drie kinderen. Maar het is wel erg belangrijk om het mediagebruik bij kinderen niet ongegrond te stimuleren. Vanaf welke leeftijd is het bijvoorbeeld beter of juist minder goed om te doen? Daar weten we nog niet zoveel van, terwijl er een hele generatie mee opgroeit.”
Vakje afvinken
Koning betreurt dat ouders niet altijd goed geïnformeerd worden om, op basis van onderzoek, afgewogen beslissingen te nemen over het mediagebruik van hun kinderen. “Er zijn een heleboel organisaties die ouders informeren en adviezen geven, maar het is veelal niet wetenschappelijk onderbouwd. En dan denk ik: ‘Kom op! We hebben te maken met de ontwikkeling van een hele generatie jongeren. En daar moeten we toch wel gefundeerde uitspraken over doen.’”
De aanstaande curriculumverandering – die het thema digitale geletterdheid vanaf 2023 waarschijnlijk een vast onderdeel gaat maken op de middelbare school – ziet Koning hoopvol tegemoet. “Wacht even. Ik moet heel even kijken welke afslag ik moet pakken”, zegt ze lachend.
“De verandering in het curriculum vind ik heel logisch en had zelfs eerder gestimuleerd moeten worden”, vervolgt Koning nadat ze de juiste afslag heeft genomen. “Al moet het wel goed onderbouwd zijn en gebaseerd op onderzoek. Wat je vaak ziet is dat scholen of politici een vakje afvinken. Zo van: ‘Kijk! Hier doen we wat aan.’”
Wisselwerking
Koning benadrukt dat het voor ouders belangrijk is om een combinatie na te streven tussen betrokken zijn bij het mediagebruik van hun kind en het preventief opstellen van regels, omdat kinderen hier erg bij gebaat zijn. Voor scholen ziet ze daarnaast een andere functie: “Leren over veilig online actief zijn: daar kan een school veel in betekenen.”
Bovendien is Koning van mening dat er bij het opleiden van de scholen, wat betreft het lesgeven over veilig en verantwoord omgaan met digitale media, een rol is weggelegd voor externe partijen. Al onderstreept ze daarbij nogmaals de noodzaak van de kwaliteit van het media-advies.
“Voor ouders zelf is dat erg lastig: het inhoudelijk advies geven over bijvoorbeeld fake news en privacy. Het mooiste zou zijn om de ouders daar ook de belangrijkste punten van mee te geven.” Het is namelijk een wisselwerking tussen enerzijds de ouders en anderzijds de school: allebei met hun eigen verantwoordelijkheden. Zo eindigt Koning met de woorden: “Als kinderen van verschillende kanten dezelfde boodschap krijgen, is de kans het grootst dat ze zich daar naar gaan gedragen.”
Benieuwd hoe wij bij TMI Academy lesgeven over digitale geletterdheid? Klik dan hier!
Meld je aan voor de webinar
.png)
.jpeg)
.png)
.jpeg)
