Hoe een TikTok filter voor onzekerheid onder jongeren zorgt
Beauty filters op social media een boost voor je zelfvertrouwen? Schijn bedriegt! Dit is hoe een TikTok filter voor onzekerheid onder jongeren zorgt.
Ongeveer de helft van jongeren die op sociale media zit, waagt zich wel eens aan het posten van van een selfie. Dit blijkt uit onderzoek van 3Vraagt. Gooi er een beauty filter overheen en voilà, daar komen de likes. Het klinkt als de ultieme boost voor je zelfvertrouwen, maar schijn bedriegt ook hier. Kom erachter hoe juist een TikTok filter voor onzekerheid onder jongeren zorgt.
In 2016 introduceert Snapchat een nieuwe feature genaamd ‘Lens’, die aan de hand van gezichtsherkenningstechnologie een foto of video live kan voorzien van special effects. Misschien kun je je de befaamde hondenfilter van nog wel voor de geest halen. Dat was slechts één van de vele populaire lenzen. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 65% van de vrouwen en 42% van de mannen wel eens gebruik maken van gezichtsfilters.
Deze Snapchat feature wordt meteen ontzettend populair. En logisch ook! What’s not to like? Met een paar tikjes op je beeldscherm verander je in een dier, stuk broccoli of wissel je van gezicht met je buurvrouw. Filters zijn niet meer weg te denken! In de afgelopen jaren zijn meerdere platforms, zoals Instagram (stories) en TikTok, met eigen filters op de proppen gekomen. Een populaire tool is de zogenaamde beauty filter. De details verschillen per platform, maar het beste voorbeeld van een beauty filter is misschien wel de ‘enhance filter’ op TikTok. Een gladde huid, spierwitte tanden, een volledig gecontourd gezicht, knalrode lippenstift én een goede portie oogschaduw zijn allemaal met een paar tikjes te verkrijgen.
Wat is het gevaar van een beauty filter?
Dat klinkt allemaal super leuk en innovatief, toch? Maar zo’n ‘enhance filter’ is misschien toch niet zo onschuldig als die lijkt. Met de TikTok filter kun je meerdere eigenschappen van je gezicht aanpassen. Maar de naam van de filter verklapt de intentie ervan: met deze tool zou je je gezicht letterlijk kunnen enhancen, of verbeteren. Elke categorie heeft een schuifknop die de feature sterker maakt. Hoe verder je naar rechts schuift, hoe meer je aan je gezicht verandert. Hoe verder je naar rechts schuift, hoe meer je jezelf ‘verbetert’.
De filter dient op deze manier bepaalde uiterlijke kenmerken aan als “beter” en dus mooier. Wat is dan het probleem? Er zitten ontzettend veel jonge en beïnvloedbare gebruikers op TikTok en soortgelijke platforms. Door steeds selfies te maken met een bewerkte en zogenaamd mooiere versie van jezelf krijgen jongeren een negatief zelfbeeld wanneer ze zichzelf zonder een filter zien. Bijvoorbeeld in de spiegel. Dat valt misschien mee met een totaal onrealistische filter, zoals een hondenfilter. Maar wanneer de bewerkte versie van iemand realistisch lijkt, kan dat dus schadelijk zijn.
Ben je zelf geen dagelijks gebruiker van het beauty filter? Dan staat je for you page (fyp) waarschijnlijk alsnog vol met ‘perfecte’ gezichten. Omdat de ‘enhance filter’ geen officiële filter is, maar een losse feature, is het bij TikTok’s van anderen ook niet zichtbaar of iemand hier gebruik van heeft gemaakt. Als je dus op je fyp vooral mensen ziet met een gladde huid en andere kenmerken die door de app als ‘mooi’ worden gezien, is de kans groot dat je snel aan jezelf gaat twijfelen. De realiteit is moeilijk te onderscheiden.
Een nieuw fenomeen genaamd Snapchat Dysmorphia
Ontevredenheid met jezelf is an sich natuurlijk al ontzettend vervelend. Maar in de praktijk blijkt dat deze onzekerheid nog veel verder kan gaan. Als gevolg van de vele schoonheids filters constateren wetenschappers een fenomeen dat ze Snapchat Dysmorphia noemen. Dit is een psychologische aandoening waarbij mensen streven naar de bewerkte versie van henzelf.
Dysmorfofobie wordt beschreven als ingebeelde lelijkheid. En bepaalde filters op Snapchat, Instagram, TikTok en soortgelijke platforms dragen hier dus aan bij. In dit artikel van het Britse blad The Independent vertelt een plastische chirurg dat hij steeds vaker patiënten ziet die met afbeeldingen van gefilterde versies van henzelf binnenkomen. Het verkopen van schoonheids filters als dergelijke zorgt er zo voor dat mensen daadwerkelijk in deze ‘ideale’ en optimaal verbeterde versie van henzelf willen veranderen. Het zaadje voor deze onzekerheid wordt tegenwoordig al op jonge leeftijd bij kinderen via sociale media geplant.
En dat terwijl er helemaal niks mis is met een oneffen huid, puistjes of een gezichtsvorm die niet helemaal overeenkomt met het ideaalbeeld dat filters schetsen. En even ter nuance: er is ook niks mis met het nemen van plastische chirurgie wanneer dit een doordachte, weloverwogen en autonome keuze is. Alleen wanneer zo’n keuze voortkomt uit onzekerheid over eigenschappen die door een filter als ‘minderwaardig’ worden bestempeld, is dit wel een probleem.
Maar wat nu?
Het onderliggende probleem hier, is dat jongeren steeds meer moeite hebben om de ‘echte’ offline wereld van de digitale online wereld te onderscheiden. Door het zogenaamde optimaliseren van schoonheid bij sociale media lenzen, raken ze out of touch met de realiteit. Omdat filters die schoonheid optimaliseren inmiddels dagelijkse kost zijn, zetten ze zo een onhaalbare standaard voor jongeren. Een 13-jarig meisje dat door haar fyp scrollt en ontelbaar zogenaamde ‘perfecte’ gezichten ziet, kan al snel denken dat er iets mis met haar is omdat ze die kenmerken zelf niet heeft.
Maar wat doen we hier nu aan? Filters gaan niet weg. En dat moeten we ook helemaal niet willen, want ze kunnen ontzettend leuk zijn. Ook de beauty filters kunnen het nodige vermaak bieden. Het is alleen wel belangrijk dat we de generatie die zo gekluisterd is aan sociale media leren over de kanttekeningen en negatieve effecten ervan. Niet alles is wat het lijkt op sociale media. We moeten bewustzijn creëren over het feit dat die filters een totaal onhaalbaar, onrealistisch en eenzijdig beeld schetsen van wat schoonheid is. En dat we allemaal perfect zijn zoals we zijn. Ga het gesprek aan in de les. Zoek samen uit welke filters en allemaal zijn en waarom we onszelf met het dat ene filter mooier vinden dan in de realiteit.
Meld je aan voor de webinar
.png)
.jpeg)
.png)
.jpeg)
