De schijn van social media
Deel 1 van de blog serie: Hoe social media ons vormt.
Deel 1 van de blog serie: Hoe social media ons vormt.
Dat social media enorm gegroeid is kunnen we goed zien aan een onderzoek van Newcom. Zo is het aantal Nederlandse Instagram gebruikers van rond de 700.000 in 2013 naar 6.600.000 in 2022 gegaan. Een groei van bijna 6 miljoen in 9 jaar. Ook Facebook is in Nederland gegroeid van bijna 5 miljoen gebruikers in 2011 naar 10 miljoen in 2022. Graag delen we de mooiste momenten uit ons leven met de mensen in onze omgeving. We scrollen door onze feed en zien dezelfde momenten bij anderen. Stuk voor stuk zie je perfecte levens voorbij komen. We meten onszelf ermee. “Waarom kan mijn leven niet zo zijn als dat van jou?”
We worden niet alleen geïnfluenced door influencers, maar alle mensen die we volgen beïnvloeden ons op een bepaalde manier. Het enige verschil is dat influencers ons bewust willen beïnvloeden. Dit is niet alleen van deze tijd. Neem bijvoorbeeld Josiah Wedgwood. Wedgwood gebruikte de koninklijke goedkeuring die hij in 1760 kreeg om meer klanten te krijgen. In 1787 werd het eerste modemagazine uitgebracht. Magasin des Modes Nouvelles Françaises et Anglaises stond vol met illustraties van de laatste mode waar men over kon smachten. Of Marilyn Monroe wiens witte jurk één van dé bekendste jurken is in de filmgeschiedenis, die voor verkleedfeestjes nog steeds vaak gedragen wordt.
Natuurlijk sociaal fenomeen
Volgens psycholoog Jimmy Müller is het helemaal niet raar dat we ons vergelijken met anderen en dingen van hen overnemen. “Als kind leer je al om je te gedragen door andere mensen te observeren”, zegt Müller, “het is natuurlijk dat mensen zich vergelijken met anderen en dat kopiëren.” In het algemeen zijn mensen kuddedieren. Jezelf vergelijken met een ander is dan ook een natuurlijk sociaal fenomeen die ook heel belangrijk is voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld jongeren. “Door voorbeelden van anderen te volgen kunnen jongeren leren wat de sociale normen zijn”, zegt Peter Nikken, bijzonder hoogleraar Mediaopvoeding. Wat wel en niet sociaal geaccepteerd is.
Of social media de beste plek is om dit te leren, is de vraag. Sinds de komst van de platformen blijkt uit de gezondheidsenquête van het CBS (2021) dat het aantal mensen met een depressie gestegen is. Bij 12- tot 16-jarigen is het van 0,7 procent in 2014 naar 4 procent gegaan. Hard bewijs voor de samenhang is er nog niet. Wel blijkt uit onderzoek van de universiteit van Bath dat één week pauze nemen van social media al veel invloed heeft op je gemoedstoestand.
“In het algemeen is social media geen goede afspiegeling van de werkelijkheid, omdat het geen volledig beeld geeft van iemands leven, maar alleen de levensstijl die diegene wil laten zien”, zegt Müller. Iets wat social media expert Jip Schaap van Made by Jips ook van dichtbij heeft meegemaakt. Zij werkte met meerdere influencers nauw samen. “Er is een reden dat ik ben gestopt met werken voor grote influencers. Ik ben me er bewust van geworden dat ik deelnam aan een wereld die niet echt is, waarvan ik weet dat het heel veel invloed heeft op jongere en oudere mensen.” Ze snapt dat de jongere generatie hieraan lijd en ging hierbij ook haar eigen aandeel van inzien. “Ik merkte dat ik als persoon er niet meer aan mee kon werken, omdat ik dacht ik werk nu mee aan iets waar ik zelf heel onzeker van zou worden.” De influencers lieten bijna alleen de goede momenten zien. “Zelfs als ze slechte momenten lieten zien, dan was het alsnog 5 á 6 keer opgenomen.”
Dit betekent niet dat dit alleen maar een slechte kant heeft. In 2022 werd er nog een onderzoek gepubliceerd van de UvA dat de meeste jongeren juist positieve effecten ervaren van social media. Emma Chamberlain komt hierbij ook naar voren als positief voorbeeld. De 20-jarige Amerikaanse internet beroemdheid vertelt open over haar paniekaanvallen. Iets wat veel waarderen. Zo reageert een meisje op de it will be ok video met: “Putting into words to thousands what most can’t even explain to the people they hold closest.. It's admirable. Thank you Emma.” Ook wordt ze in veel reacties bedankt voor haar kwetsbaarheid. Social media heeft dus haar mooie kanten. Jip Schaap merkt op dat het ook mensen kan verbinden. “Via social media kun je makkelijker contact houden met mensen, maar ook mensen vinden die hetzelfde over iets denken.”
Meld je aan voor de webinar
.png)
.jpeg)
.png)
.jpeg)
