.png)
Terwijl anti-racismeprotesten over de hele wereld mensen op de been brengen, wordt ook online volop geprotesteerd. Daar komen geen waterkanonnen en traangas bij kijken, maar dat betekent niet dat het altijd makkelijk is om online je stem te laten horen. De afgelopen maanden spraken talloze zwarte ‘creators’ zich uit op TikTok omdat ze zich op het platform gemarginaliseerd voelden.
Blackout
De zwarte gemeenschap en anderen die zich uitspreken tegen racisme hebben het om verschillende redenen moeilijk op TikTok. Zwarte creators krijgen vaak te maken met racistische opmerkingen, die TikTok weigerde te verwijderen ook toen ze gerapporteerd werden. Aan de andere kant werden video’s van zwarte creators die zich uitspraken tegen racisme en video’s over de protesten verwijderd of geshadowbanned. Shadowbanning betekent dat video’s niet in het video-overzicht van andere gebruikers terechtkomen zodat ze door niemand gezien worden.
Lex Scott, de oprichter van de Black Lives Matter beweging in Utah, initieerde daarom een ‘blackout’ op TikTok 19 mei, als een protest tegen racisme op TikTok. Ze riep TikTokkers op om hun profielfoto te veranderen in de ‘black power fist’, alleen maar zwarte creators te volgen en te liken, en video’s te posten over racisme op TikTok. Deze beweging werd door duizenden TikTokkers overgenomen.
Censuur
Nieuwe opschudding ontstond toen op 29 mei de hashtags #blacklivesmatter en #georgefloyd niet meer bleken te werken. Wie op deze hashtags zocht, zag dat ze helemaal geen views hadden. Overal gingen geruchten dat TikTok de hashtags geblokkeerd had. Het bleek geen censuur te zijn maar een interne fout, verklaarde TikTok snel daarna. De fout werd snel opgelost.
Toch zijn de zorgen rond censuur op TikTok zeker niet uit de lucht gegrepen. In de korte geschiedenis van de app is hierover al meerdere malen controverse geweest. Zo kregen een jaar geleden video’s over de protesten in Hong Kong opvallend weinig views. Hashtags die op alle sociale media trending waren, zoals #antielab en #hongkongprotests waren (en zijn nog steeds) heel klein op TikTok. Ook mensen die zich uitspreken tegen China’s behandeling van de Oeigoeren werden geblokkeerd en hun posts werden verwijderd.
Het lastige aan TikTok is echter dat niemand precies weet hoe censuur op TikTok werkt. Daarom is het nagenoeg onmogelijk om met volle zekerheid vast te stellen dat en waarom het platform met opzet bepaalde content promoot en andere content verbergt. In tegenstelling tot andere sociale mediabedrijven is TikTok hier niet open over.
Filterbubbel
Wat betreft de huidige anti-racismeprotesten kunnen we dus weinig conclusies trekken over hoe censuur van bovenaf plaatsvindt. Maar er is wel duidelijk een bepaalde vorm van censuur in het systeem ingebouwd.
Als je iemand volgt op TikTok, beveelt de app op basis van jouw keuze andere, vergelijkbare creators aan. Opvallend vaak zijn dat mensen die qua uiterlijk lijken op de TikTokker die je volgt. De mensen die in Amerika en Europa het meeste worden gevolgd zijn over het algemeen wit, en aanbevolen creators zijn daarom ook vaak wit. Dat betekent dat het voor zwarte creators moeilijker is om veel volgers en views te krijgen. Als er actief actie wordt ondernomen, zoals met de Blackout op 19 mei, kan dat een groot effect hebben. Inmiddels zijn zwarte TikTokkers zichtbaarder op TikTok en hebben hashtags als #BlackLivesMatter en #GeorgeFloyd miljarden views. Dit laat echter ook zien dat diversiteit en gelijkheid op TikTok alleen een kans heeft als mensen zich daar actief voor inzetten.
Ondanks alle moeite die wordt gedaan om zwarte stemmen evenveel te laten horen, hangt het uiteindelijk af van je eigen voorkeuren hoe de wereld er voor jou uitziet op TikTok. Als je geïnteresseerd bent in content van zwarte creators of posts over de protesten bekijkt, dan zul je die in je voorgestelde video’s tegenkomen. Doe je dat niet, dan ziet je TikTok-overzicht eruit alsof Black Lives Matter-protesten helemaal niet bestaan. Dit effect wordt ook wel filterbubbel genoemd. Dit speelt niet alleen op TikTok, maar ook op alle andere sociale media. Zo is het waarschijnlijk dat je op Facebook alleen posts ziet die aansluiten bij jouw politieke opvattingen, en is de kans groot dat je Instagramoverzicht weinig diversiteit in kleur laat zien. Wil je buiten je eigen bubbel stappen, dan zul je daar actief voor moeten werken.
Het onderwerp filterbubbel is ook onderdeel van onze projectweek...
Bekijk hier wat we doen om leerlingen bewust te maken van dit onderwerp!
