Vraag jij je wel eens af hoe jij en je leerlingen om moeten gaan met haat op sociale media? In dit artikel zetten we 5 tips en tools op een rijtje die jou helpen om online hate speech (OHS) in de klas bespreekbaar te maken én er actief mee aan de slag te gaan!
1. Tips van Mediawijs
Haatspraak kan zich op allerlei manieren manifesteren. Sinds de komst van digitale platforms als YouTube zijn de mogelijkheden om haatspraak te verspreiden enorm gegroeid. Of het nou onder een YouTube video is, of in de comment sectie van TikTok of Instagram: binnen no time is een vervelende reactie geplaatst. Maar wat kun je hier eigenlijk tegen doen?
Tip van TMI: op het YouTube kanaal van Mediawijs is een vijfdelige videoreeks te vinden waarin tips gegeven worden over hoe je om kunt gaan met online haatspraak. In de korte video’s zien we een expert aan het woord, die onder andere over de gevolgen van haatspraak vertelt. Maar we worden ook aan een aantal mensen voorgesteld die hier zelf slachtoffer van zijn (geweest). Zij vertellen over hun ervaringen. De video is geschikt om in de klas te kijken!
2. Racisme in de klas
Bij haatspraak, of discriminatie, is er sprake van discriminatie op gebied van huidskleur, geaardheid, geloof, en veel andere eigenschappen die vaak een gemarginaliseerde groep kenmerken. Kinderen krijgen hier vaak op jonge leeftijd al mee te maken.
Tip van TMI: in deze video van het NOS Jeugdjournaal doen meerdere jongeren hun verhaal. Ze vertellen over hun persoonlijke ervaringen met racisme, dus discriminatie op grond van huidskleur. Ze vertellen wat voor opmerkingen ze soms wel dagelijks naar hun hoofd geslingerd krijgen. Van ‘poepchinees’ tot ‘aap’, stuk voor stuk pijnlijke, schadelijke en vaak zelfs traumatiserende woorden. Het filmpje kan als goed materiaal dienen om eens te laten zien in de klas. Ga hier vervolgens eens over in dialoog met je leerlingen: wat denken zij ervan? Wie herkent zich in de jongeren in het filmpje? Heeft iemand misschien een afwijkende mening? En waarom?
3. Fair play
Online hate speech vindt dus altijd een oorsprong in offline discriminatie. En om OHS aan te pakken, is het ook van belang om het bewustzijn over discriminatie in de ‘echte’ wereld te vergroten. Al helemaal wanneer je zelf niet of weinig te maken krijgt met haatspraak, is het goed om eens stil te staan bij de consequenties die dit kan hebben voor anderen die er wel vaker mee in aanraking komen.
Tip van TMI: in de educatieve online game ‘Fair Play’ word je als speler geconfronteerd met verschillende vormen van moslimdiscriminatie, homodiscriminatie en antisemitisme. Je maakt onderdeel uit van een 6-koppig voetbalteam dat geselecteerd is voor een voetbalclinic in Rio de Janeiro. Op meerdere momenten krijgt het team te maken met discriminatie. Hoe ga jij als speler hiermee om? In 30 minuten leer je meer over hoe je om kan gaan met discriminatie en wat jouw eventuele vooroordelen zijn. De game is speciaal ontwikkeld voor jongeren en kan in de klas op een ‘speelse’ manier het zware onderwerp van discriminatie aankaarten.
4. Test je vooroordelen!
Wanneer we het hebben over online hate speech, dan praten we over opmerkingen, afbeeldingen, filmpjes etc. die zeer bewust gemaakt zijn om een ander op bepaalde kenmerken te discrimineren. Hoewel hate speech een erg directe en bewuste wijze is van discriminatie, zijn er ook andere vormen die zich op minder zichtbare manieren openbaren. En misschien maak jij je hier ook wel eens schuldig aan. Soms zonder dat je je hier bewust van bent.
Tip van TMI: vooroordelen hebben we allemaal. Vaak sluipen ze erin zonder dat we dit doorhebben. Toch is het wel belangrijk dat we ons hiervan bewust worden, zodat we onze eigen vooroordelen kunnen bevragen en voorkomen dat we ernaar handelen. Op deze site kun je een aantal testjes doen om te ontdekken of je zelf onbewuste vooroordelen hebt. De test is geschikt voor volwassenen. Voor jou als docent is het een goede manier om eens te kijken of er ergens toch bepaalde vooringenomenheden zitten, die je uit kunt dagen.
5. TMI en OHS
Online hate speech is een thema dat aandacht en verdieping vergt. In opdracht van het Ministerie van Justitie heeft TMI uitgebreid onderzoek gedaan naar OHS. Ons doel is om jongeren bewust te maken van de negatieve effecten van hate speech. Ook willen we ze leren om het te herkennen en hen handelingsperspectieven bieden om met online hate speech in de praktijk om te gaan. Houdt ons dus in de gaten als je hier meer over wilt weten!
